بسیاری از مردم به‌دنبال راه‌های سالم‌تری برای شیرین‌کردن غذا‌ها و نوشیدنی‌های خود هستند. شکر سفید، اگرچه رایج است، اما با افزایش وزن، دیابت و سایر مشکلات سلامتی مرتبط دانسته می‌شود. به همین دلیل، بسیاری به سوی جایگزین‌های طبیعی مانند عسل و شکر قهوه‌ای روی می‌آورند.
اما آیا واقعاً عسل و شکر قهوه‌ای سالم‌ترند؟ آیا می‌توان آنها را برای بهبود سلامت جایگزین شکر کرد؟ بیایید نظر کارشناسان و یافته‌های علمی را بررسی کنیم.
آیا عسل و شکر قهوه‌ای از شکر سفید سالم‌ترند؟
ساکشی سینگ، کارشناس تغذیه توضیح می‌دهد: «عسل و شکر قهوه‌ای اغلب به‌عنوان گزینه‌هایی سالم‌تر در نظر گرفته می‌شوند، چون کمتر فرآوری شده‌اند و حاوی مقداری مواد مغذی هستند. شکر قهوه‌ای دارای مواد معدنی‌ای، چون آهن، کلسیم و منیزیم است، در حالی که عسل دارای آنتی‌اکسیدان‌ها و مقدار کمی ویتامین و مواد معدنی است.» او می‌افزاید: «برخلاف شکر سفید که فقط کالریِ تهی است، عسل و شکر قهوه‌ای کمی ارزش غذایی دارند. با این حال، آنها همچنان نوعی قند محسوب می‌شوند و باید به‌صورت متعادل مصرف شوند.»
شکر قهوه‌ای از عصاره تغلیظ‌شده نیشکر به‌دست می‌آید و به‌دلیل کمتر تصفیه‌شدن، بخش بیشتری از مواد معدنی را حفظ می‌کند. این نوع شکر نسبت به شکر سفید آهسته‌تر جذب می‌شود و بنابراین، قند خون را به‌سرعت افزایش نمی‌دهد. عسل، از سوی دیگر، توسط زنبور‌ها تولید می‌شود و حاوی قند‌های طبیعی، آنتی‌اکسیدان‌ها و خواص ضدباکتریایی است. برخی افراد برای تسکین سرفه یا گلودرد از عسل استفاده می‌کنند.
نظر پژوهش‌ها چیست؟
در مرور مطالعاتی منتشرشده در PubMed، اثرات شکر نیشکر، عسل و شکر قهوه‌ای بر قند خون و وزن بدن در موش‌های دیابتی بررسی شد. این پژوهش نشان داد که عسل کمترین افزایش در قند خون و افزایش وزن را نسبت به شکر سفید و شکر قهوه‌ای ایجاد می‌کند. شکر قهوه‌ای، با وجود داشتن مواد معدنی، باعث افزایش بیشتر قند خون و وزن شد. پژوهشگران نتیجه گرفتند که عسل می‌تواند گزینه‌ای ایمن‌تر برای افراد دیابتی باشد، اما همهٔ شیرین‌کننده‌ها باید با احتیاط و در حد تعادل مصرف شوند.
آیا ضرری هم دارد؟
ساکشی سینگ هشدار می‌دهد: «اگرچه عسل و شکر قهوه‌ای مزایایی برای سلامتی دارند، اما همچنان حاوی کالری و قند بالا هستند. مصرف بیش‌ازحد آنها می‌تواند مانند شکر معمولی باعث افزایش وزن و افزایش خطر ابتلا به دیابت و بیماری‌های قلبی شود.» او توصیه می‌کند این مواد را در مقادیر کم استفاده کنید و تصور نکنید که، چون طبیعی هستند، مصرف آزادانه‌شان بی‌ضرر است. به‌ویژه افراد دیابتی باید بسیار محتاط باشند، زیرا شکر قهوه‌ای شاخص گلیسمی بالایی دارد و می‌تواند قند خون را به‌سرعت افزایش دهد.
چگونه از عسل و شکر قهوه‌ای به‌درستی استفاده کنیم؟
• برای شیرین‌کردن چای، دسر یا غذا‌های صبحانه، از عسل یا شکر قهوه‌ای به‌جای شکر سفید استفاده کنید، اما مقدار آن را محدود نگه دارید.
• برای بهره‌مندی از بیشترین خواص، از عسل خام و فرآوری‌نشده و شکر قهوه‌ای خالص استفاده کنید.
• از میوه‌ها برای شیرین‌کردن طبیعی غذا‌ها استفاده کنید؛ چون علاوه بر طعم شیرین، فیبر و ویتامین نیز دارند.
• به نوزادان زیر یک سال هرگز عسل ندهید، زیرا خطر بوتولیسم نوزادی وجود دارد.
نتیجه‌گیری
عسل و شکر قهوه‌ای می‌توانند گزینه‌های بهتری نسبت به شکر سفید باشند، زیرا مقداری مواد مغذی و فواید سلامتی دارند. با این حال، آنها همچنان قند هستند و باید با احتیاط مصرف شوند. همان‌طور که ساکشی سینگ می‌گوید: «طبیعی بودن، به‌معنای سالم بودن نیست، به‌ویژه اگر مقدار مصرف بالا باشد.» برای حفظ سلامتی، بهتر است مصرف هر نوع قند افزوده را محدود کنید و بیشتر از غذا‌های کامل مانند میوه‌ها برای تأمین شیرینی استفاده نمایید.
