سرطان‌های نادر آپاندیس در میان نسل ایکس و هزاره‌ها در حال افزایش‌اند؛ موضوعی که احتمالاً ریشه در عوامل ژنتیکی و محیطی دارد. در این مطلب با علل، عوامل خطر و اهمیت تشخیص زودهنگام و تغییر سبک زندگی برای کاهش ریسک ابتلا آشنا می‌شوید
به نقل از انلی مای هلث؛ در گذشته، سرطان آپاندیس به‌عنوان بیماری‌ای بسیار نادر شناخته می‌شد که معمولاً در افراد ۴۰ تا ۵۰ ساله دیده می‌شد. اما امروزه پزشکان با روندی نگران‌کننده مواجه‌اند: موارد ابتلا، به‌ویژه در شکل‌های غیرمعمولی، چون آدنوکارسینومای موکینی و نوع منتشر آن در صفاق (DCL)، در میان افراد جوان‌تر، از جمله هزاره‌ها، نسل ایکس و حتی نوجوانان، به‌طرزی قابل‌توجه در حال افزایش است.
مطالعه‌ای جدید به این روند افزایشی اشاره کرده و انکولوژیست‌ها معتقدند که این رشد تنها ناشی از تشخیص بهتر نیست، بلکه افزایشی واقعی است که احتمالاً تحت‌تأثیر ترکیبی از عوامل ژنتیکی و محیطی قرار دارد.
برای بررسی بیشتر، با دکتر «ماندیپ سینگ مالوترا»، انکولوژیست و مدیر بیمارستان CK Birla در منطقه‌ی NCR دهلی و هم‌بنیان‌گذار مؤسسه‌ی Art of Healing Cancer گفت‌و‌گو کردیم تا درباره‌ی علل این نوع نادر سرطان در نسل جوان توضیح دهد.
چرا افراد جوان‌تر درگیر شده‌اند؟
در گذشته، سرطان‌های آپاندیس عمدتاً در افراد میانسال یا مسن‌تر دیده می‌شدند. اما امروزه انکولوژیست‌ها در حال درمان بیمارانی در دهه‌ی بیست زندگی و حتی نوجوانان هستند که به این سرطان‌های نادر مبتلا شده‌اند.
۱. نقش زمینه‌ی ژنتیکی
دکتر مالوترا می‌گوید: «برخی اختلالات ارثی به‌طور قوی با سرطان‌های آپاندیس و کولورکتال مرتبط‌اند، از جمله «پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی» (FAP) و «سندرم لینچ» (سرطان کولورکتال غیرپولیپی ارثی). این سندرم‌ها می‌توانند در خانواده‌ها منتقل شوند و خطر ابتلا به سرطان را به‌طور چشمگیری در طول عمر افزایش دهند.»
افرادی که چنین زمینه‌ی ژنتیکی دارند باید از اواخر نوجوانی تحت غربالگری منظم قرار بگیرند.
۲. نقش کلیدی سبک زندگی و تغذیه
ژنتیک تنها بخشی از ماجراست. انکولوژیست‌ها سبک زندگی مدرن را نیز به‌عنوان یکی از متهمان اصلی در افزایش موارد ابتلا در میان بزرگسالان جوان معرفی می‌کنند.
دکتر مالوترا اضافه می‌کند: «رژیم‌های غذایی سرشار از گوشت قرمز و فرآوری‌شده، کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده و قند افزوده، و در عین حال فقیر از فیبر، موجب ایجاد التهاب در روده و تغییر در میکروبیوم می‌شوند؛ شرایطی که ممکن است زمینه‌ساز تشکیل سرطان شود.»
عامل افزایش ابتلای جوانان به سرطان چیست؟
یک فراتحلیل انجام‌شده در سال ۲۰۲۵ نیز نشان داده است که رژیم غذایی غربی به‌دلیل همین ناهماهنگی‌ها با افزایش خطر سرطان‌های دستگاه گوارش مرتبط است.
۳. نقش آلاینده‌های محیطی
فراتر از ژنتیک و تغذیه، پزشکان به نقش روزافزون و نگران‌کننده‌ی آلاینده‌های زیست‌محیطی اشاره می‌کنند.
ریزپلاستیک‌ها: این ذرات پلاستیکی ریز که در آب، غذا و حتی هوا وجود دارند، می‌توانند سیستم‌های هورمونی را مختل کرده و موجب التهاب مزمن شوند؛ دو عاملی که با افزایش ریسک سرطان مرتبط‌اند.
حشره‌کش‌ها و آفت‌کش‌ها: این ترکیبات که در محصولات کشاورزی غیرارگانیک یافت می‌شوند، در صورت تماس بلندمدت با بدن، با سرطان‌های دستگاه گوارش ارتباط دارند.
آلودگی صنعتی و کیفیت هوا: زیستن در محیط‌های آلوده می‌تواند به التهاب سیستماتیک و آسیب‌های DNA منجر شود و در نتیجه، احتمال بروز سرطان را افزایش دهد.
گرچه هنوز رابطه‌ی مستقیم بین این عوامل و سرطان آپاندیس به‌طور کامل ثابت نشده، شواهد فزاینده‌ای وجود دارد که از نقش مؤثر آنها، به‌ویژه در مواجهه‌ی زودهنگام با این آلاینده‌ها، حکایت دارد.
چرا آگاهی درباره‌ی این بیماری اکنون اهمیت دارد؟
از آنجا که سرطان آپاندیس بسیار نادر است، علائمی مانند درد شکمی، نفخ یا تغییر در اجابت مزاج، اغلب با مشکلات گوارشی معمولی اشتباه گرفته می‌شوند. این مسئله باعث تأخیر در تشخیص شده و در بسیاری موارد، بیماری به‌طور تصادفی در حین جراحی آپاندیسیت شناسایی می‌شود.
پزشکان برای افراد جوان، به‌ویژه کسانی که سابقه‌ی خانوادگی ابتلا به سرطان‌های گوارشی یا سندرم‌های ژنتیکی دارند، توصیه می‌کنند که:
مشاوره‌ی ژنتیکی دریافت کنند.
کولونوسکوپی را زودتر و با دفعات بیشتر انجام دهند.
به علائم مداوم یا غیرمعمول گوارشی، حتی در سنین پایین، توجه ویژه داشته باشند.
چه اقداماتی می‌توان انجام داد؟
مصرف فیبر را با خوردن غلات کامل، میوه‌ها و سبزیجات افزایش دهید.
مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده و کربوهیدرات‌های تصفیه‌شده را کاهش دهید.
منابع آب و غذای سالم‌تر و کمتر آلوده را انتخاب کنید.
از تلاش‌های محیط‌زیستی حمایت کنید؛ کاهش آلودگی گسترده می‌تواند تأثیری فراتر از پیشگیری سرطان داشته باشد.
جمع‌بندی
اگرچه سرطان آپاندیس همچنان نادر است، اما افزایش آن در میان نسل ایکس، هزاره‌ها و حتی کودکان، زنگ خطری جدی است که نشان می‌دهد سرطان دیگر فقط بیماری دوران پیری نیست. ترکیبی از عوامل ژنتیکی، تغذیه‌ای و محیطی به‌نظر می‌رسد که سن ابتلا را به‌طور نگران‌کننده‌ای کاهش داده است.
متخصصان سرطان تأکید می‌کنند که «آگاهی و تشخیص زودهنگام» کلید اصلی مقابله با این روند است. برای کسانی که در معرض خطر بیشتر هستند، انتخاب‌های آگاهانه در سبک زندگی و انجام غربالگری به‌موقع می‌تواند تفاوت بزرگی در آینده‌ی سلامتی آنها ایجاد کند.
