در این مراسم که عصر امروز دوشنبه (۱۵اردیبهشت‌ماه) در مرکز همایش‌های بین المللی صدا و سیما برگزار شد و از ۶۲ نفر از دانشمندان، فناوران، طلاب و دانشجویان تقدیر شد، محمدرضا عارف با گرامیداشت نام و یاد مرحوم «حسینعلی البرز» که با تاسیس بنیاد البرز، تمامی اموال خود را وقف علم کرد و این جایزه معتبر به نام اوست گفت: خوشحالم که امروز در مراسمی حضور دارم که نه تنها برای تجلیل از نخبگان و دانشمندان کشور که تجسمی برجسته و عینی از پیوند ایمان و دانایی، وقف، علم و معنویت و مدنیت درفرهنگ غنی ایران زمین را به نمایش گذاشته است.
معاون اول رییس جمهور با تبریک دهه کرامت ادامه داد: وقف، سابقه‌ای طولانی و منزلتی برجسته در نظام اسلامی دارد و در همه زمینه‌های فرهنگی، هنری، اجتماعی و اقتصادی می‌توان تیزبینی واقفین کشورمان در طی قرن‌های گذشته را دید و اگر به اسناد وقف مراجعه کنیم می‌بینیم که برای کوچکترین موضوعی، یک واقف، آگاهانه سرمایه خود را وقف کرده است.
عارف گفت: در وقفنامه‌ای مربوط به یزد، برای پاییچ زوار امام رضا (ع) و یا خوراک حیوانات و چهارپایانی که زائران را به مشهد می‌بردند وقف وجود دارد و این بیانگر عظمت وقف و نگاه تیزبینی است که واقفین و خیرین به این موضوع داشته‌اند و حتی برای هدایت حاکمان نیز وقفنامه‌هایی در حرم مطهر رضوی وجود دارد که تولیت آستان مقدس رضوی، بنا بروقف یک واقف باید در یک روز حاکمین را دعوت و هدایت کند و این در حالی است که در آن زمان واقف می‌دانسته است که حاکمین آن زمان چگونه افرادی هستند، اما نگاه هدایت آنها را داشته است.
وی در ادامه با اشاره به نیاز امروز کشور به «وقف علمی» گفت: در سال‌های ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی برای توسعه دانشگاه‌ها و افزایش دانشجویان از ۱۷۵ هزار نفر به چهار میلیون نفر، به مشکلات بسیاری برخوردیم و این به ویژه در دهه شصت که با جنگ تحمیلی هم مواجه بودیم دشواری زیادی ایجاد کرد، در آن زمان با توجه به کمبود‌های بودجه، وقف علمی مطرح شد، اما چون در این حوزه کم کار شده بود، موفق نشد.
معاون اول رئیس جمهور افزود: با وجود آنکه وقف علمی سابقه‌ای طولانی در ایران دارد و شخصیت‌هایی همچون خواجه نصیرالدین طوسی و در دوران اخیر مرحوم افشار برای آموزش زبان فارسی و مرحوم افضلی در کرمان به آن مبادرت کرده بودند، اما موفق نشدیم وقف علمی را آنطور که شایسته بود پیش ببریم، خیرین برای توسعه فضای فیزیکی مدارس و دانشگاه‌ها کمک می‌کردند مثلا اینکه ساختمان می‌ساختند، اما کمی که جلوتر رفتیم و گفتیم که آزمایشگاه لازم است نمی‌پذیرفتند و این در حالی است که در دهه اول انقلاب با توسعه تحصیلات تکمیلی و دکترا به آنها نیاز داشتیم، اما امروز خوشحالیم که از وقف علمی صحبت می‌کنیم، از موضوعی که آینده ایران را در بخش علم و فناوری تضمین می‌کند.
عارف افزود: این اتفاق در کشور‌های دیگر رخ داده است مثلا در دانشگاه استانفورد و هاروارد و خیلی از دانشگاه‌های برتر دنیا رخ داده است و به این ترتیب مدیریت دغدغه تامین اعتبار ندارد.
وی در ادامه گفت: با توجه به سند چشم انداز که جایگاه اول را برای ایران در منطقه ترسیم کرده است و فراتر از آن، بیانیه گام دوم که هفت رهنمود را متوجه توسعه علم و فناوری کرده است باید به این سمت برویم این در حالی است که منابع اکنون دولت نسبت به دهه ۶۰ فرقی نکرده است، همه دانشگاه‌ها نیازمند بودجه هستند، اما علیرغم اهمیت علم و فناوری در توسعه کشور، نمی‌توانیم بودجه بیشتری به این حوزه اختصاص بدهیم چرا که ما در تامین اقتصادی و معیشتی مردم با مشکل رو‌به‌رو هستیم و هرکسی رئیس‌جمهور یا عضو کابینه بشود بیش از این نمی‌تواند در بخش علم و فناوری سرمایه‌گذاری کند حتی اگر کابینه‌ای بیاید و شعار توسعه علمی بدهد واقعیت این است که سقف کمک دولت همین است، اما ما برای آنکه نه تنها در سطح منطقه، که در سطح دنیا جایگاه برتر داشته باشیم نیاز به منابع داریم و تجربه نشان داده است که اگر با سازوکاری منطقی همانطور که واقفین تمام اموال خود را در طبق اخلاص گذاشته‌اند جلو برویم به آن می‌رسیم.
تقدیراز ۴ دانشمند برتر ایران
در این مراسم، عارف پس از اهدای جایزه البرز به چهار دانشمند برگزیده سال ۱۴۰۴ این جایزه، آیت‌الله علی اکبر رشاد، علیرضا سیم‌چی، محمد عبداللهی و علی‌اکبر موسوی موحدی گفت: اثر اهدای چنین جوایزی این است که جوانان و نوجوانان کشور وقتی این الگو‌های ارزشمند و بزرگ را می‌بینند انگیزه بیشتری برای حرکت در این مسیر پیدا می‌کنند و ضرورت برگزاری چنین نشست‌هایی همین است و ما باید هر ساله چنین رویداد‌هایی را داشته باشیم تا با معرفی الگو‌هایی که در این کشور به موفقیت رسیده‌اند انگیزه مهاجرت را کاهش دهیم و شاهد مهاجرت معکوس دانشمندان به کشور باشیم.
معاون اول رئیس‌جمهور افزود: در حالی که علاوه بر رفع مشکلات معیشتی باید به گونه‌ای باشد که دانشمندان ما دغدغه‌شان تنها موضوعات علمی باشد، اما گاهی گام اول را که برمی‌دارند به مانع نبود تجهیزات برمی‌خورند که نمی‌شود تامینش کرد و اینجاست که وقف علمی باید حضور داشته باشد و واقعیت این است که بسیاری از کسانی که مهاجرت کرده‌اند نمی‌گویند که حقوقمان کم بوده است بلکه می‌گویند امکان کار نداشتیم و مهاجرت کردیم.
سه پیشنهاد برای وقف علمی
عارف در این مراسم با ارائه سه پیشنهاد برای گسترش وقف علمی در کشور گفت: تشکیل «بنیاد وقف علمی» در کشور با هدایت سازمان اوقاف و کمک وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و وزارت آموزش و پرورش، نخستین پیشنهاددر این زمینه است، در جلسات این بنیاد، خیرین و بزرگان وقف را می‌توان توجیه کرد که در زمینه وقف علمی و ازجمله در زمینه ساخت آزمایشگاه‌های مدارس و دانشگاه‌ها فعال شوند.
معاون اول رئیس‌جمهور، «تدوین سند راهبردی وقف علمی کشور» را دومین موضوع مهم در این حوزه دانست و گفت: اینکه در ده سال آینده به کجا می‌خواهیم برویم در این سند باید مشخص شود و این کار دولت است و باید به مرحله‌ای برسیم که همانگونه که هر اقدامی پیوست محیط زیستی دارد، پیوست وقفی هم داشته باشد.
عارف، ایجاد سامانه ملی وقف را به عنوان سومین پیشنهاد در این حوزه مطرح کرده و گفت: با ایجاد این سامانه می‌توان با خیرین ارتباط و تعامل داشت.
معاون اول رئیس‌جمهور برگزاری جشنواره ملی واقفان علمی و فناوری را نیز در مسیر همین هدف برشمرده و گفت: در این جشنواره‌ها می‌توان ضمن تقدیر از واقفان و خیران، مسائل و مشکلاتی و نیاز‌هایی را که آنها می‌توانند برای حل آنها گام بردارند را هم مطرح کرد.
عارف گفت: خیرین و واقفان کمک بسیار زیادی در زمینه مدرسه‌سازی داشته‌اند و اگر به اینکه نرخ بی‌سوادی در کشور پایین است افتخار می‌کنیم، به برکت نهضت مدرسه‌سازی و حضور واقفان و خیرین عزیزی است که مدرسه ساختند، امروز باید آنها را به سمت وقف در حوزه تولید علم و فناوری و وقف علمی دعوت کرد.
معاون اول رئیس‌جمهور افزود: وقف علمی را باید به صورتی جدی دنبال کنیم و جایزه البرز که مرحوم حسینعلی البرز با انگیزه صددرصد خیر پایه‌گذاری کردند امروز می‌تواند چراغ راهی باشد تا البرز‌های فروانی در کشور داشته باشیم.
عارف در ادامه با بیان اینکه سودمندترین سرمایه گذاری واقف می‌تواند وقف در علم و فناوری باشد گفت: آگاه‌سازی برای حرکت در بخش علم و فناوری، یعنی ارتقاء کشور و تولید ثروت، ما علمی را دنبال می‌کنیم که به ثروت تبدیل شود و مردم بتواند اثرش را در زندگی ببینند.
