احتمالاً برخی واکسن‌ها بی‌سروصدا ما را در برابر بیماری زوال عقل محافظت می‌کنند. اینکه این دارو‌ها چگونه چنین کاری انجام می‌دهند، معمایی است که دانشمندان مشتاقانه به دنبال حل آن هستند. مطالعه‌ای جدید بر روی دو واکسن مخصوص بزرگسالان مسن، سرنخ مهمی در این زمینه به دست می‌دهد.
به نقل از ساینس‌آلرت، این مطالعه شامل بیش از ۱۳۰ هزار نفر در ایالات متحده آمریکا بود. نتایج نشان می‌دهد که «واکسن زونا» (Shingrix) و «واکسن آرکسیو» (Arexyv)، در مقایسه با واکسن سالانه آنفلوآنزا، با کاهش خطر ابتلا به زوال عقل مرتبط هستند. این واکسن‌ها، هر دو برای بزرگسالان مسن توصیه می‌شوند و حاوی «ادجوانت AS۰۱» هستند که به تحریک سامانه ایمنی بدن پس از واکسیناسیون کمک می‌کند. واکسن آنفلوآنزا این «ادجوانت» را ندارد.
بیماری زونا یک بیماری ویروسی است که با بثورات پوستی دردناک در یک ناحیه همراه می‌شود. واکسن این بیماری، واکسنی زنده است که جهت عدم ابتلا به زونا معرفی شده است. در مطالعات انجام شده، این واکسن بروز بیماری زونا را تا بیش از پنجاه درصد کاهش داده است.
ویروس «سنسیشیال تنفسی» (RSV) می‌تواند باعث بیماری‌های شدید دستگاه تنفسی تحتانی مانند برونشیولیت یا آسم و تشدید نارسایی قلبی شود. «واکسن آرکسیو» برای این بیماری حاوی پروتئین نوترکیب است که باعث می‌شود سامانه ایمنی آنتی‌بادی‌هایی علیه این بیماری تولید کند. این واکسن حاوی یک «ادجوانت» برای تقویت پاسخ ایمنی به واکسن است.
از آنجایی که ارتباط با زوال عقل بلافاصله پس از تزریق واکسن مشاهده شد، بعید است که محافظت واکسن‌ها از قرار گرفتن مستقیم در معرض ویروس، دلیل اصلی این ارتباط باشد. در عوض، یافته‌های دانشگاه آکسفورد نشان می‌دهد که خود «ادجوانت AS۰۱» نقش مستقیمی در کاهش خطر زوال عقل ایفا می‌کند. ظرف ۱۸ ماه پس از دریافت «واکسن زونا»، شرکت‌کنندگان در مقایسه با کسانی که فقط واکسن آنفلوآنزا را دریافت کرده بودند، ۱۸ درصد کاهش خطر ابتلا به زوال عقل را نشان دادند.
در همین حال، افرادی که «واکسن آرکسیو» را دریافت کردند، در مقایسه با واکسن آنفلوآنزا، ۲۹ درصد کاهش خطر ابتلا به زوال عقل را نشان دادند. شرکت‌کنندگانی که هر دو واکسن را دریافت کردند، ۳۷ درصد کاهش خطر ابتلا را نشان دادند. این اثر ترکیبی، از نظر آماری بیشتر از تاثیر یک واکسن به تنهایی نبود. به عبارت دیگر، محافظت در برابر دو ویروس، به طور قابل توجهی محافظت در برابر زوال عقل را افزایش نمی‌دهد.
نویسندگان این مطالعه به سرپرستی «ماکسیم تاکت» (Maxime Taquet)، روانپزشک دانشگاه آکسفورد می‌نویسند: نتایج نشان می‌دهد که برخی واکسن‌ها از طریق ساز و کار‌هایی غیر مرتبط با ویروس هدف یا حداقل علاوه بر جلوگیری از ویروس هدف، فرد را در برابر زوال عقل محافظت می‌کنند.
اگر این درست باشد، ممکن است واکسن‌های خاصی با فعال کردن مسیر‌های مهم در سامانه ایمنی، ما را در برابر زوال عقل محافظت کنند. واکسن‌ها در نیم قرن گذشته جان ۱۵۴ میلیون نفر را در سراسر جهان از ویروس‌های مرگبار نجات داده‌اند. این یافته‌ها تنها قسمت کوچکی از عظمت این داده‌هاست.
