به گزارش حرف اضافه به نقل از شهرخبر، در سال‌های اخیر، پدیده اجاره رحم در ایران به یکی از موضوعات بحث‌برانگیز و حساس تبدیل شده است. با توجه به مشکلات باروری، تقاضا برای این روش درمانی افزایش یافته و در کنار آن، چالش‌های زیادی در زمینه اقتصادی و حقوقی ایجاد کرده است.
سرانه در این گزارش به بررسی ابعاد مختلف این پدیده و قیمت های تعیین شده برای اجاره رحم می‌پردازد.
قیمت‌های نجومی و تقاضای بالای اجاره رحم
اجاره رحم در ایران به‌طور معمول هزینه‌ای سنگین دارد. از آنجا که قیمت‌ها به عوامل متعددی از جمله سن و سلامت زنان اجاره‌دهنده رحم وابسته است، قیمت‌ها از ۴۰۰ میلیون تومان شروع می‌شود و بسته به شرایط فرد که شامل سن، سلامتی، زیبایی ظاهری و… است گاهی به ۹۰۰ میلیون تومان هم می‌رسد.
این در حالی است که با توجه به آگهی‌های موجود در بهمن ۱۳۹۴ هزینه رحم اجاره‌ای ۱۸ میلیون و ماهانه ۳۵۰ هزار تومان بود.
در ادامه گزارش به برخی از آگهی‌های موجود در فضای مجازی اشاره خواهیم کرد:
در این آگهی، فردی با شرایط زیر به دنبال رحم اجاره‌ای است:
- سن: زیر ۳۵ سال
- وضعیت تأهل: مطلقه
- قد و وزن: مناسب
- سلامت: بدون بیماری‌های زمینه‌ای مانند قلبی، دیابت، تیروئید و…
- سابقه: بدون سابقه سقط یا کورتاژ
- سایر شرایط: متعهد و مسئولیت‌پذیر
- مبلغ پیشنهادی: ۶۰ میلیون تومان ماهیانه
در آگهی دیگریذکر شده تا ۳۹ متاهل و مطلقه فرقی نداره باب چه و بدون بچه / با پرداخت ۳۰۰ میلیون تومان و ماهیانه ۷ میلیون تومان.
همچنین در یکی از آگهی‌ها ذکر شده: خانم سالم باشد. معتاد نباشد. بیماری خاصی نداشته باشد. تمام هزینه‌ها در دوران بارداری و مواد غذایی به عهده اینجانب می‌باشد و مبلغی چشمگیر بعد از تحویل نوزاد پرداخت می‌شود.
دلایل افزایش اجاره رحم در ایران
۱. مشکلات اقتصادی: یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش اجاره رحم، مشکلات اقتصادی و معیشتی است. برخی زنان به دلیل فشارهای مالی مجبور به این کار می‌شوند، چرا که این امر برای آنها ممکن است راهی برای تامین درآمد باشد.
تقاضای زیاد: در سال‌های اخیر با افزایش مشکلات ناباروری در بین زوج‌ها، تقاضا برای استفاده از رحم اجاره‌ای به طرز چشمگیری بالا رفته است. این موضوع به‌ویژه در کلانشهرها مشاهده می‌شود.
کمبود نظارت و قوانین دقیق: یکی دیگر از دلایل رشد این بازار، نبود نظارت کافی و قوانین مشخص است. فعالیت‌های غیررسمی و بی‌قاعده در این حوزه باعث بروز مشکلات حقوقی و سوءاستفاده از شرایط زنان اجاره‌دهنده رحم می‌شود.
هزینه‌های درمانی بالا: درمان‌های باروری همچون IVF و سایر روش‌ها هزینه‌های بالایی دارند. زوج‌هایی که توان پرداخت هزینه‌های درمانی را ندارند، به اجاره رحم به‌عنوان راهی دیگر برای بچه‌دار شدن نگاه می‌کنند.
البته دلایل دیگری نیز در رابطه با این موضوع وجود دارد، کسانی که دلشان نمی‌خواهد زیبایی و فرم بدن خود را به دلیل بارداری از دست دهند بدون اینکه مشکلی داشته باشند، ترجیح می‌دهند این کار را به فرد دیگری سپرده و با استفاده از رحم اجاره‌ای باردار شوند و در نهایت هم تناسب و زیبایی خود را حفظ کنند. شاید یکی از دلایلی که باعث شده تا این اندازه نرخ رحم اجاره‌ای در کشور ما افزایش پیدا کند همین مسئله باشد.
چالش‌ها و مشکلات حقوقی
بازار اجاره رحم در ایران به‌دلیل فقدان قوانین مشخص و نظارت کافی، با چالش‌های حقوقی و اخلاقی مواجه است. گاهی اوقات ممکن است زن اجاره‌دهنده رحم پس از به‌دنیا آمدن کودک، از نظر حقوقی با مشکلاتی روبه‌رو شود، از جمله در مورد سرپرستی و تعیین هویت قانونی کودک. در این راستا، به نظر می‌رسد که لازم است قوانین جدید و شفاف‌تری برای حمایت از حقوق طرفین در این قراردادها وضع شود.
حکم شرعی اجاره رحم
در رابطه با اجاره کردن رحم، فتاوای متفاوتی بین مراجع شیعه وجود دارد. مهم‌ترین این فتاوا به شرح زیر است:
آیت‌الله خامنه‌ای: عمل مذکور فی نفسه اشکال ندارد؛ ولی واجب است از مقدمات حرام مانند لمس و نظر اجتناب شود. کودکی که از این طریق متولد می‌شود، ملحق به زن و شوهری است که صاحب اسپرم و تخمک هستند.
آیت‌الله سیستانی: فی حد نفسه اشکال ندارد.
آیت‌الله سبحانی: فرزند یادشده از آن زوج و زوجه است که از اسپرم و تخمک آنها متولد شده است؛ ولی نسبت به صاحب رحم اجاره‌ای احتیاط شود؛ یعنی این فرزند احتیاطاً نمی‌تواند با صاحب رحم و فرزندان او ازدواج کند. درصورتی‌که صاحب رحم اجاره‌ای شوهر نداشته باشد، صاحب اسپرم وی را در مدت نگهداری جنین عقد موقت کند و فرزندِ صاحب اسپرم و تخمک می‌باشد و نسبت به صاحبِ رحم باید احتیاط کرد.
آیت‌الله مکارم شیرازی: این کار ذاتاً اشکالی ندارد؛ ولی چون معمولاً مستلزم نظر و لمس حرام است، تنها در صورت ضرورت جایز می‌باشد. (منظور از ضرورت، این است که مثلاً اگر این کار انجام نشود، زندگی زناشویی آن مرد و زن مختل، و یا زن گرفتار بیماری می‌شود.) و در هر حال، فرزند مذکور حلال‌زاده است.
آیت‌الله صافی گلپایگانی: چنانچه ملازم با حرام از قبیل لمس و نظر نباشد، فی نفسه مانعی ندارد.
سخن پایانی
بازار اجاره رحم در ایران به‌عنوان یک راهکار برای درمان ناباروری و مشکلات باروری مطرح شده است، اما با مشکلات و چالش‌های زیادی همراه است. تقاضا برای این خدمات روز به روز بیشتر می‌شود، اما نیاز به تغییر در سیاست‌ها، نظارت‌های دقیق و تضمین حقوق زنان اجاره‌دهنده رحم برای جلوگیری از سوءاستفاده‌ها ضروری است. در نهایت، برای ایجاد توازن در این بازار، باید به جنبه‌های اخلاقی و قانونی آن توجه بیشتری شود.
بسیار مطلب مفیدی بود. سپاس فراوان.