مرتضی مکی، کارشناس مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که آیا سفر مقامات آژانس به واشنگتن تنها در چارچوب فنی ارزیابی می‌شود یا ممکن است به تغییر معادلات سیاسی میان ایران و غرب منجر گردد، گفت: سفر مقامات آژانس به واشنگتن در روزهای آینده در پی تحرکات سیاسی اخیر در سیاست‌های ایران و اروپا در خصوص مکانیزم ماشه و چگونگی ادامه گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران با غرب و اروپا و آمریکا برنامه ریزی شده است.
وی ادامه داد: این سفر قطعاً تأثیرگذار خواهد بود و در روزهای آینده تأثیر خود را بر روند مذاکرات یا فعال شدن مکانیزم ماشه نشان خواهد داد. از این جهت که به هر حال این هماهنگی‌ها میان آژانس و مقامات اروپایی و آمریکایی قبلاً نیز وجود داشته است. اگر دقت کنید، پیش از حملات دوازده‌روزه رژیم صهیونیستی به ایران، گزارش گروسی به شورای حکام آژانس به نوعی به محملی برای توجیه حمله پیش‌دستانه اسرائیل به جمهوری اسلامی ایران تبدیل شد. اکنون نیز سفر هیئت آژانس به آمریکا در حال برگزاری است و گزارشاتی که از این سفر منتشر خواهد شد، تعیین‌کننده خواهد بود که آیا آژانس در چارچوب نقش فنی خود باقی خواهد ماند یا نقش سیاسی آن در برابر جایگاه فنی‌اش در میان نهادهای تخصصی سازمان ملل، برجسته‌تر خواهد شد.
مکی در ادامه گفت: برخی گمانه‌زنی‌ها وجود دارد که این سفر ممکن است به انتشار گزارشی سیاسی از سوی آژانس منجر شود که می‌تواند محملی برای تروئیکای اروپایی باشد تا به بهانه آن ایران را به نقض تعهدات پادمانی خود و توافقنامه برجام متهم کرده و فعال کردن مکانیزم ماشه را توجیه کنند. به هر حال، اگر چنین گزارشی از سوی هیئت آژانس پس از بازگشت به وین منتشر شود، قطعاً تأثیرات جدی‌ای در روند مذاکرات ایران با غرب خواهد داشت. جمهوری اسلامی ایران قطعا در قبال چنین گزارشی واکنش خود را نشان خواهد داد. در این راستا، تاکنون اظهار نظر فوری در این زمینه صورت نگرفته است.
مکی خاطرنشان کرد: آخرین موضع‌گیری آقای علی لاریجانی در مصاحبه‌ای با سایت KHAMENEI.IR مطرح شد که در آن بیان داشتند که عملاً آژانس به نقش خود عمل نکرده و هیچ تأثیری در روند همکاری ایران با آژانس نداشته است، به‌ویژه در شرایطی که ایران تحت تجاوز اسرائیل و آمریکا قرار گرفته و در حال گفتگو با آمریکا بود. در این زمان، بازرسان آژانس در حال انجام مأموریت‌های خود در سایت‌های اصلی ایران بودند. در چنین شرایطی، آژانس چه سودی می‌تواند برای ایران داشته باشد؟
مرتضی مکی در ادامه اظهار کرد: در نهایت، باید گفت که در آن زمان باید دید که آیا ایران در واکنش به اقدام تروئیکای اروپایی برای فعال‌سازی مکانیزم ماشه، اقدام به خروج از NPT خواهد کرد یا خیر. این امر ممکن است کار ایران را پیچیده‌تر کند، چرا که این اقدام می‌تواند به دولت‌های اروپایی و آمریکا توجیه بیشتری برای متهم کردن ایران به انحراف از برنامه‌های هسته‌ای صلح‌آمیز خود بدهد. شاید ایران به جای قطع همکاری با آژانس، تصمیم بگیرد همکاری‌ها را تعلیق کند، تا همچنان فرصت برای مذاکره و گفتگو باقی بماند.
مکی در پایان گفت: در این صورت، ایران می‌تواند در ازای تعهداتی که خواهد داد، از طرف غرب امتیازاتی دریافت کند. به هر حال، همه چیز هنوز در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و طی یک هفته آینده، ما باید شاهد تحولات پرشتاب و تصمیمات و اقدامات غیرقابل پیش‌بینی از سوی ایران و غرب باشیم.
