دکتر رضا چمن با تأکید بر نقش تغییر سبک زندگی در کاهش بار بیماری سرطان گفت: شناخت علائم، پرهیز از عوامل خطر، کاهش مواجهه با عوامل زیان‌بار محیطی و شغلی و پایبندی به اصول پیشگیری می‌تواند بروز این بیماری را به‌طور معناداری کاهش دهد.
وی با بیان اینکه سرطان یکی از پیچیده‌ترین و مهم‌ترین چالش‌های سلامت در جهان به شمار می‌رود، اظهار کرد: سرطان نتیجه رشد و تکثیر غیرقابل کنترل سلول‌هاست که در صورت عدم تشخیص زودهنگام، می‌تواند اعضای مختلف بدن را درگیر کند.
وی افزود: در شرایط طبیعی، سلول‌های پیر از بین می‌روند و سلول‌های جدید جایگزین می‌شوند، اما در سرطان این چرخه مختل شده و سلول‌های غیرطبیعی به تقسیم مداوم خود ادامه داده و تومور ایجاد می‌کنند.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی مشهد بیان کرد: سرطان‌های شایع در مردان شامل پروستات، روده بزرگ، معده، کبد و ریه و در زنان شامل سرطان پستان، ریه، دهانه رحم، معده و کولورکتال است.
وی کاهش وزن بی‌دلیل، نفخ مداوم، خونریزی‌های غیرمعمول، تغییرات پوستی، مشکل در بلع، وجود خون در مدفوع، درد استخوان، سرفه مزمن، گرفتگی صدا و وجود توده یا برآمدگی غیرعادی را از جمله علائمی دانست که باید جدی گرفته شده و توسط پزشک بررسی شود.
دکتر چمن مصرف دخانیات و مواجهه با دود دست دوم، سابقه خانوادگی و ژنتیک، اضافه‌وزن و چاقی، مصرف الکل، ابتلا به ویروس‌هایی مانند هپاتیت B و HPV، تماس با مواد شیمیایی سرطان‌زا از جمله آزبست، بنزن و آرسنیک، قرار گرفتن در معرض پرتو‌های مضر از جمله نور خورشید و اشعه رادیواکتیو و همچنین برهم خوردن تعادل هورمونی را از مهم‌ترین عوامل خطر ابتلا به سرطان برشمرد.
این استاد اپیدمیولوژی با اشاره به نقش محیط‌های کاری در افزایش ریسک سرطان گفت: برخی مشاغل با مواجهه مداوم با گرد و غبار‌های صنعتی، بخارات و دود‌های شیمیایی، گاز‌های خطرناک، فلزات سنگین و کار در محیط‌های با تهویه نامناسب، احتمال بروز سرطان را در افراد افزایش می‌دهند.
وی به نتایج مطالعات هم‌گروهی اشاره کرد و افزود: این مطالعات که جمعیت‌های بزرگی را در طول زمان دنبال می‌کنند، شواهد علمی محکمی درباره ارتباط بین عوامل خطر و بروز سرطان ارائه داده‌اند.
به گفته او، مطالعات انجام‌شده بر کارکنان صنایع آزبست نشان داده است که استنشاق ذرات آزبست ارتباط مستقیمی با افزایش موارد سرطان ریه دارد. همچنین بررسی‌های مشابه در جوامع شهری و روستایی، رابطه آشکاری میان مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده و افزایش ریسک سرطان کولورکتال را اثبات کرده است.
دکتر چمن با تأکید بر ضرورت اقدامات پیشگیرانه، تصریح کرد: پرهیز از دخانیات، تغذیه سالم، محدود کردن مصرف گوشت‌های فرآوری‌شده، پیروی از رژیم غذایی مدیترانه‌ای، فعالیت بدنی منظم، محافظت در برابر نور خورشید، واکسیناسیون علیه هپاتیت B و HPV و کاهش مواجهه با عوامل خطر محیطی و شغلی از اصلی‌ترین راهکار‌های کاهش بروز سرطان به شمار می‌روند.
وی خاطرنشان کرد: پیشگیری از سرطان تنها به تغییرات فردی محدود نمی‌شود، بلکه نیازمند اصلاح شرایط محیط‌های کاری، حمایت قانونی از کارگران و ارتقای آگاهی عمومی است.
