پیاده‌روی اربعین، یکی از بزرگترین و باشکوه‌ترین رویداد‌های مذهبی مسلمانان و از جمله ایرانی‌ها است. هر سال هزاران ایرانی با پای پیاده راهی این سفر معنوی بزرگ می‌شوند. هرچند کارشناسان تاکید دارند که زائران در کنار بهره‌برداری از حظ معنوی این سفر باید مراقب سلامتی خود نیز باشند.
امسال وزارت بهداشت، تیمی از متخصصان طب سنتی خود را عازم کربلا کرده تا با استقرار در موکب‌های تخصصی، خدمات درمانی و حمایتی ویژه‌ای به زائران ارائه دهند. این تیم ۵۰۰۰ بسته داخل یک ساک شامل پماد، روغن، دمنوش‌ها و ساشه‌های پیشگیرانه برای کمک به درمان مشکلات شایع سفر اربعین آماده کرده تا بین زائران توزیع شوند. همچنین خدماتی شامل ویزیت و مشاوره رایگان، ارائه دارو‌های گیاهی، خدمات ماساژدرمانی و طب مکمل به زائران ارائه می‌شود.
اما باید دید خدمات تیم طب سنتی تا چه حد به کار زائران می‌آید و کدام خدمات بیشتر می‌تواند به کاهش مشکلات گرمازدگی و بیماری‌های گوارشی و … کمک کند.
خودمراقبتی در دمای بالای ۵۰ درجه
واقعیت این است که سفر اربعین هم مثل هر سفر دیگری، به لوازمی نیاز دارد که باید مورد توجه زائران قرار گیرد تا زائر در طول مسیر رفت و برگشت سلامت بماند و خاطره‌ای خوش از سفر با او بماند. به خصوص در این سفر که امسال با گرم‌ترین روز‌های سال مصادف شده است؛ دمای عراق در این روز‌ها از ۵۳ درجه هم می‌گذرد و خطر گرمازدگی زائران و همچنین احتمال ابتلا به بیماری‌های گوارشی بسیار بالا است.
گرمازدگی؛ رایج‌ترین خطر برای زائران
گرمازدگی، یکی از رایج‌ترین تهدید‌های سلامت در پیاده‌روی اربعین است. دمای بالای ۵۰ درجه، پیاده‌روی‌های طولانی، کم‌آبی بدن و تغذیه نامناسب همه می‌توانند بدن را در معرض شوک گرمایی قرار دهند.
متخصصان طب سنتی در این زمینه توصیه‌هایی ساده، اما مؤثر دارند:
* استفاده از دمنوش‌هایی مثل دمنوش کاسنی، عناب و شاتره که به کاهش حرارت بدن کمک می‌کنند.
* مصرف مرتب عرقیات خنک‌کننده مانند عرق کاسنی، بید و خارشتر.
* پرهیز از خوردن غذاهای سنگین، چرب و سرخ‌شده به‌ویژه در طول روز‌های گرم.
* استفاده از روغن بنفشه یا روغن کدو برای خنک کردن بدن به‌ویژه برای مالش کف پا، پیشانی و پشت گردن.
* نوشیدن آب همراه با کمی گلاب یا آب‌لیمو برای تنظیم دمای بدن و کاهش عطش کاذب.
پیشگیری از بیماری‌های گوارشی
از دیگر مشکلات رایج در این سفر، بیماری‌های گوارشی به دلیل تغییر عادت غذایی، استفاده از آب یا غذای غیربهداشتی و استرس سفر است. توصیه‌های کلیدی طب سنتی در این زمینه اینها هستند؛
* نوشیدن عرق نعناع یا رازیانه در صورت احساس نفخ، دل‌درد یا سوءهاضمه.
* همراه داشتن دمنوش‌هایی مانند بابونه یا آویشن برای تقویت سیستم گوارش.
* استفاده از ساشه‌های گیاهی پیشگیرانه که توسط تیم طب سنتی بین زائران توزیع می‌شود.
* پرهیز از خوردن غذاهای مانده یا ناشناس در مسیر و ترجیح غذاهای ساده و غیر چرب.
مراقبت از پوست
پیاده‌روی طولانی، گرما و تعریق زیاد می‌تواند باعث بروز تاول، زخم، قارچ‌های پوستی و حساسیت شود. راهکار‌های طب سنتی برای این مشکلات شامل:
* استفاده از پماد‌های گیاهی مانند پماد بنفشه یا پماد گیاهی ضدسوختگی برای تاول یا التهاب پوست.
* مالیدن روغن‌های گیاهی مانند روغن بادام تلخ یا روغن زیتون برای نرمی و جلوگیری از خشکی و ترک پوست.
* شست‌وشوی پاها با آب ولرم و کمی گلاب یا عرق بید در پایان روز.
* پرهیز از پوشیدن کفش یا جوراب مرطوب و مراقبت جدی از بهداشت پاها.
ریحانه صمدی، متخصص طب سنتی در گفت‌و‌گو با همشهری‌آنلاین بر این نظر است که تیم تخصصی طب سنتی وزارت بهداشت اگر به درستی سازماندهی شده باشد، قطعا می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌ها، حفظ سلامت عمومی زائران و کاهش هزینه‌های درمانی زائران اربعین مؤثر باشد.
او می‌گوید: این تیم با ارائه دمنوش‌ها، پماد‌های گیاهی و مشاوره‌های مزاج‌محور به پیشگیری از گرمازدگی، مشکلات گوارشی و درد‌های عضلانی و سایر مشکلات کمک می‌کند و اگر خود زائران همکاری کنند و از این خدمات به درستی استفاده کنند، قطعا نتیجه‌مند خواهد بود.
مراقبت از کودکان با این نوشیدنی‌ها
این متخصص طب سنتی در پاسخ به این سوال که آیا کودکان زائر هم می‌توانند از خدمات طب سنتی برای رفع گرمازدگی و سایر مشکلات استفاده کنند، توضیح می‌دهد: کودکان در مسیر اربعین خیلی بیشتر از بزرگسالان در معرض گرمازدگی و مشکلات گوارشی‌اند، اما دارو‌ها و نوشیدنی‌های گیاهی برای کودکان باید با احتیاط و متناسب با سن آنها مصرف شوند.
به گفته این کارشناس، بهترین نوشیدنی سنتی برای کودکان زائر زیر ۷ سال، آب خنک سالم به اضافه چند قطره گلاب یا شربت سکنجبین رقیق‌شده است. این ترکیب هم عطش را کم می‌کند و هم گرما را کاهش می‌دهد و برای کودکان کوچک‌تر هم بی‌خطر است. دوغ هم به دلیل طبع سرد و‌تر آن اگر پرچرب نباشد، گزینه خیلی خوبی برای پیشگیری از عطش و گرمازدگی در کودکان است. دارویی مثل عرق نعناع به دلیل تحریک معده باید با احتیاط و فقط با مشورت همان متخصصانِ فعال در موکب‌های تخصصی استفاده شود. درضمن، موکب‌هایی هستند که هندوانه بین زائران توزیع می‌کنند و هندوانه به دلیل آب زیادی که دارد، هم برای کودکان و هم بزرگسالان بسیار مناسب است. فقط باید حواس زائران به دست‌های آلوده خود و کودکان‌شان و خوراکی‌هایی که از موکب‌ها می‌گیرند باشد تا علاوه بر گرمازدگی دچار بیماری‌های گوارشی نشوند.
