با رد قطعنامه پیشنهادی ایران که خواستار رفع دائمی تحریم‌های سازمان ملل علیه کشور بود، شورای امنیت عملاً مسیر بازگشت تحریم‌های پیشین را هموار کرد و شرایط را برای تهران به شدت پیچیده ساخت. بر اساس سازوکار مکانیسم ماشه نیز نهایت یک هفته تا فعال شدن کامل این روند باقی مانده است.
همچنین در همین ایام فردا -اول مهر- مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری تهران را به مقصد نیویورک ترک خواهد کرد و صبح چهارشنبه به وقت محلی(عصر به وقت تهران) در صحن سازمان ملل سخنرانی خواهد داشت.
مسیر پیچیده برجام در آستانه نشست سازمان ملل
در همین حال جلال ساداتیان، دیپلمات پیشین کشورمان و کارشناس مسائل بین‌الملل در گفت‌وگو با اکوایران به تشریح راه‌های پیش روی ایران پرداخت.
او با اشاره به پیشنهاد روسیه و حمایت چین از آن گفت: یک شانس این است که پیشنهاد فرصت شش ماهه به برجام را که روسیه مطرح کرد، انجام شود؛ یعنی فرصت ۹ مهر تا حدود ۹ فروردین ارتقا پیدا کند تا گفتگوها و دیپلماسی ادامه پیدا کند. اگر با این موضوع موافقت شود، می‌تواند یک راه‌حل باشد.
ساداتیان در ادامه به دشواری‌های دیگر مسیرها اشاره کرد و افزود: راه‌حل دیگری که الان باقی مانده و خیلی هم بعید به نظر می‌آید، این است که خود غربی‌ها نامه و درخواست‌شان را پس بگیرند. این در شرایطی است که روسیه و چین گفته‌اند اسنپ‌بک را به رسمیت نمی‌شناسند و اجرا نمی‌کنند.
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه داد: اگر غربی‌ها برای این موضع اهمیت قائل شوند و به شکل خاصی کنار بیایند با ماجرا، این هم یک احتمالی است؛ اما من کمی بعید می‌دانم که در این زمینه انعطافی نشان بدهند.
او تأکید کرد که غربی‌ها به مرحله‌ای رسیده‌اند که فعال‌سازی مکانیسم ماشه را در دسترس می‌بینند و تصور می‌کنند ایران در قبال این موضوع انعطافی نشان نداده است: آنها خیلی خودشان را تحت فشار قرار دادند تا به اینجا برسند که بتوانند اسنپ‌بک را فعال کنند. فکر می‌کردند ایران هیچ انعطافی در قبال مسئله نداشته و همراهی‌های لازم را با اروپا نکرده و می‌خواستند تحت فشار قرار دهند.
ساداتیان همچنین به خطرات امنیتی احتمالی اشاره کرد و هشدار داد: یک خطر این است که بهانه‌ای دست اسرائیل بیفتد که با وجود اینکه پیش از این نیز ترامپ را متقاعد به همکاری با خودش کرده، بار دیگر به اقدام نظامی علیه ایران دست بزنند. اما اگر هیچ‌کدام از این موارد هم اتفاق نیفتد و صرفا اسنپ‌بک فعال شود نیز ایران باید آماده مقابله با آن باشد.
او در بخش دیگری از سخنانش به سفر پیش‌روی رئیس‌جمهوری به نیویورک پرداخت و در پاسخ به این پرسش که آیا امیدی به دیدارهای دیپلماتیک در حاشیه این سفر وجود دارد یا نه، گفت: من برای این امر یک پیشنهاد دیگر داشتم. به نظرم حضور شخص آقای پزشکیان شاید خیلی کارساز نباشد.
ساداتیان ادامه داد: اما اگر آقای ظریف را به عنوان نماینده ویژه رئیس‌جمهوری تعیین می‌کردند که با ویتکاف بنشیند و گفتگو کند، بسیار کارساز خواهد بود. در حالی که شاید از دیدارهای رئیس‌جمهوری تصور شود که یک دیدار تشریفاتی باشد و چیزی از دل این دیدارها درنیاید، درحالی‌که فرستادن نماینده ویژه می‌تواند کارکرد اجرایی‌تری داشته باشد.
سفیر اسبق ایران در لندن تاکید کرد که البته در این شرایط اذن رهبری هم نیاز است که مخالفت‌های داخلی خللی در این امر ایجاد نکند. به نظر من با اذن رهبری و با حکم رئیس‌جمهوری این رویکرد می‌تواند فرصت‌های دیپلماسی و توافق را پیش روی کشور قرار دهد.
