تصور کنید صبح بعد از بیدار شدن، با دقت مسواک می‌زنید و انتظار دارید دهانتان تازه و خوشبو شود. اما کمی بعد متوجه می‌شوید هنوز بوی ناخوشایندی در نفستان وجود دارد! این تجربه آشنا برای خیلی‌ها رخ می‌دهد و باعث تعجب می‌شود: مگر مسواک زدن قرار نبود همه‌چیز را حل کند؟
واقعیت این است که بوی بد دهان همیشه به کم‌کاری در مسواک زدن مربوط نیست. عوامل پنهان دیگری مثل استفاده نکردن از نخ دندان، تمیز نکردن زبان، خشکی دهان، نوع غذا، سیگار کشیدن و حتی برخی بیماری‌ها می‌توانند علت این مشکل باشند. در ادامه به مهم‌ترین دلایل بوی بد دهان و راهکار‌های مؤثر برای رهایی از آن می‌پردازیم.
یکی از دلایل بوی بد دهان، استفاده‌نکردن از نخ دندان است. غذا به‌راحتی بین دندان‌ها گیر می‌کند و اگر فقط مسواک بزنیم، ذرات همان‌جا باقی می‌مانند و بعد از مدت کوتاهی شروع به تجزیه می‌کنند. نتیجه آن بوی نامطبوع است. از نخ دندان باید روزی یک بار استفاده کنید.
بااین‌حال، حتی اگر مسواک و نخ دندان استفاده کنید، باز هم ممکن است بوی بد باقی بماند. باکتری‌های تولیدکننده‌ی گوگرد، روی سطح زبان و پشت گلو رشد می‌کنند. این باکتری‌ها پروتئین‌های غذا را تجزیه و گاز‌هایی بدبو آزاد می‌کنند که بویی شبیه «تخم‌مرغ گندیده» دارند؛ بنابراین تمیزکردن زبان، چه با مسواک و چه با تمیز کننده زبان، بخش مهمی از روتین بهداشت دهان است.
خشکی دهان یکی دیگر از علت‌های بوی بد دهان است. عواملی نظیر مصرف برخی دارو‌ها (مثل آنتی‌هیستامین‌ها)، تنفس از راه دهان یا حتی استفاده‌ی بیش‌ازحد از دهان‌شویه‌های ضدعفونی‌کننده می‌توانند باعث کاهش ترشح بزاق شوند.
بزاق، نقش شست‌وشوی طبیعی دهان را دارد و وقتی کمتر تولید شود، باکتری‌ها راحت‌تر رشد می‌کنند و بوی بد را به‌وجود می‌آورند. کم‌آبی بدن و نوشیدن زیاد قهوه نیز وضعیت را بدتر می‌کنند؛ زیرا کافئین تولید بزاق را تا چند ساعت کاهش می‌دهد.
بوی بد دهان همچنین می‌تواند از غذایی که می‌خورید ناشی شود. غذا‌های دارای بوی قوی مانند سیر و پیاز جذب جریان خون می‌شوند، به ریه‌ها می‌روند و با نفس شما بیرون داده می‌شوند. همین اتفاق باعث می‌شود بوی آنها حتی بعد از مسواک هم باقی بماند. سیگارکشیدن و حتی مصرف ماری‌جوانا نیز باعث ماندن ذرات دود در دهان و ریه می‌شوند و علاوه بر خشک‌کردن دهان، محیطی مناسب برای باکتری‌های بدبو فراهم می‌کنند.
التهاب و عفونت لثه (پریودنتیت) یکی از علل شایع بوی بد دهان است. در این حالت، بین لثه و دندان حفره‌هایی ایجاد می‌شود که باکتری‌ها در آنها تجمع می‌کنند. افرادی که سیگار می‌کشند، بیش از دیگران در معرض این بیماری هستند. یکی از راه‌های ساده و خانگی برای کاهش التهاب لثه، شست‌وشوی دهان با محلول آب نمک ولرم است که هم ضدعفونی می‌کند و هم جلوی رشد باکتری‌های مضر را می‌گیرد.
همیشه ریشه‌ی بوی بد دهان در دندان‌ها و لثه‌ها نیست. گاهی مشکلات سینوسی، ترشحات پشت حلق یا رفلاکس معده می‌توانند عامل آن باشند. در این حالت، اسید معده با ترشحات سینوس‌ها بوی نامطبوعی ایجاد می‌کند. همچنین در بیماران مبتلا به دیابت، اگر قند خون به خوبی کنترل نشود، بدن وارد حالتی به نام «کتواسیدوز» می‌شود. در این حالت چربی به جای قند سوزانده می‌شود و تنفس بوی شیرین و میوه‌ای پیدا می‌کند.
بوی بد دهان همیشه نشانه‌ی بی‌توجهی به مسواک زدن نیست. همان‌طور که اشاره شد، دلایل آن می‌تواند از نکشیدن نخ دندان و تمیزنکردن زبان گرفته تا خشکی دهان، نوع غذا، بیماری‌های لثه یا مشکلات معده و سینوس‌ها باشد. کلید اصلی، رعایت کامل بهداشت دهان (مسواک زدن، استفاده از نخ دندان و تمیز کردن زبان)، نوشیدن آب کافی، پرهیز از مصرف زیاد قهوه و سیگار و در صورت نیاز مراجعه به پزشک برای بررسی علل دیگر است.
