آب، اساسی‌ترین ماده برای بقا و عملکرد بهینه بدن است و نقش کلیدی در فعالیت صحیح تمام دستگاه‌های حیاتی ایفا می‌کند. با این حال، بسیاری از افراد به دلیل عادت‌های نادرست، مقدار کافی آب در طول روز مصرف نمی‌کنند که این امر می‌تواند پیامدهای منفی برای سلامتی داشته باشد.
در فصل تابستان، گرمای شدید و افزایش تعریق، خطر کم‌آبی و پیامدهای آن را تشدید می‌کند. بدن در ماه‌های گرم سال، آب بیشتری از دست می‌دهد. علائم کم‌آبی هم مستقیم و هم غیرمستقیم هستند. اغلب افراد زمانی متوجه کم‌آبی می‌شوند که احساس تشنگی شدیدی پیدا می‌کنند؛ اما بدن پیش از آن، به طور قابل توجهی آب از دست داده است. در واقع، احساس تشنگی یکی از دیررس‌ترین و هشدارهای نهایی بدن در مواجهه با کم‌آبی است. ضعف، خستگی، تاری دید و تپش قلب، تنها شماری از نشانه‌های نیاز بدن به آب بیشتر هستند که ممکن است پیش از احساس تشنگی آشکار شوند.
نشانه‌های کم‌آبی بدن
کم‌آبی بدن می‌تواند علائم مختلفی را ایجاد کند که برخی از آنها در مراحل اولیه کم‌آبی قابل تشخیص هستند. از جمله این علائم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
بی‌حالی و بی‌حوصلگی: احساس خستگی و فقدان انرژی از نشانه‌های اولیه کم‌آبی است.
خشکی دهان: دهان خشک و چسبناک از علائم اولیه و قابل توجه کم‌آبی است.
خشکی پوست: پوست خشک و پوسته‌پوسته از دیگر علائم کم‌آبی است.
نداشتن اشک چشم: عدم ترشح اشک در چشم می‌تواند نشانه‌ای از کم‌آبی باشد.
گود رفتن زیر چشم: گودرفتن زیر چشم از علائم کم‌آبی طولانی‌مدت است که می‌تواند همراه با تیرگی و سیاهی زیر چشم باشد.
اختلال تمرکز: مشکل در تمرکز و کاهش عملکرد ذهنی می‌تواند از نشانه‌های اولیه کم‌آبی باشد.
تاری دید: تاری دید یکی از علائم جدی کم‌آبی است که باید جدی گرفته شود.
پررنگ‌شدن ادرار: رنگ تیره و غلیظ ادرار، نشانه‌ای از کم‌آبی است.
سوزش یا درد گلو: گلو درد و سوزش از علائم کم‌آبی است که در مراحل پیشرفته‌تر بروز می‌کند.
توجه به این نکته مهم است که این علائم می‌توانند در افراد مختلف با شدت و ترتیب متفاوتی ظاهر شوند. اگر چندین مورد از این علائم را تجربه کردید، بهتر است برای رفع کم‌آبی اقدام کنید و به پزشک مراجعه کنید.
چگونه کم‌آبی را برطرف کنیم؟
– توجه به علائم کم‌آبی:
شناسایی علائم کم‌آبی بدن، مانند خشکی دهان، احساس خستگی، سردرد و کاهش تمرکز، بسیار مهم است. اگر با این علائم مواجه شدید، بلافاصله آب بنوشید. این اقدام می‌تواند به شما کمک کند تا از تشدید وضعیت کم‌آبی جلوگیری کنید و در صورت وجود علت اصلی، آن را برطرف کند.
– مصرف حداقل آب لازم:
اگرچه بسیاری از منابع توصیه می‌کنند که روزانه حداقل هشت لیوان آب بنوشید، اما این مقدار می‌تواند بسته به شرایط فردی متفاوت باشد. نیاز آبی هر فرد به عوامل مختلفی مانند سن، وزن، سطح فعالیت و دما بستگی دارد. یکی از راه‌های ساده برای ارزیابی میزان آب مورد نیاز بدن، توجه به رنگ ادرار است. ادرار باید بسیار کم‌رنگ و نزدیک به بی‌رنگ باشد؛ ادرار زرد پررنگ نشانه‌ای از کم‌آبی شدید است.
– بررسی مرتب وزن:
تغییرات ناگهانی در وزن می‌تواند نشان‌دهنده کم‌آبی باشد. اگر امکان دارد، وزن خود را به‌طور روزانه بررسی کنید. اگر متوجه کاهش وزن سریع شدید، این می‌تواند نشانه‌ای از کم‌آبی باشد و باید بلافاصله آب بنوشید.
– در دسترس‌بودن سایر مایعات:
برای جلوگیری از یکنواختی نوشیدن آب، می‌توانید سایر مایعات را در دسترس داشته باشید. در تابستان، نوشیدنی‌های مختلفی مانند آب‌میوه طبیعی، شربت‌ها یا میوه‌ها و سبزیجات پرآب مانند هندوانه و کاهو را در یخچال نگه‌دارید. همچنین می‌توانید با ترکیب کمی لیموترش و شکر با آب، شربتی خوشمزه و کم‌هزینه تهیه کنید که به تأمین آب بدن کمک کند.
– مصرف محدود کافئین:
کافئین موجود در چای و قهوه می‌تواند موجب افزایش ادرار و در نتیجه از دست رفتن سریع‌تر آب بدن شود. اگر در خانه هستید و به سرویس بهداشتی دسترسی دارید، مصرف چای کم‌رنگ می‌تواند مفید باشد؛ اما در مواقعی که مشغول هستید یا در سفر هستید، بهتر است از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید تا از دست رفتن آب بدن جلوگیری شود.
– همراه‌داشتن بطری آب:
هنگامی که در تابستان بیرون از خانه هستید، حتماً یک بطری آب با خود داشته باشید. به‌خصوص اگر قصد پیاده‌روی دارید، هر ۱۵ دقیقه کمی آب بنوشید تا از کم‌آبی جلوگیری کنید و بدنتان همیشه هیدراته باقی بماند.
– مصرف دم نوش های گیاهی:
دم نوش های گیاهی مانند دم نوش بابونه، دم نوش نعناع، و دم نوش گل محمدی می توانند در تامین آب بدن و ایجاد آرامش در فصل گرما کمک کنند. این دم نوش ها را می توان با اضافه کردن عسل یا لیمو ترش طعم دار کرد.
این راهکارها نه تنها به حفظ سلامت بدن کمک می‌کنند، بلکه احساس راحتی و نشاط بیشتری را نیز در روزهای گرم تابستان به ارمغان می‌آورند.
