عباس عبدی، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در روینامه اعتماد در یادداشتی با عنوان «نقد اندیشه سیاسی آقای مصباح» به بررسی اندیشه‌های مصباح یزدی در زمینه اجباری نبودن دینداری پرداخت.
گزیده‌ای از یادداشت او در این زمینه را می‌خوانید:
متن: نسبت دموکراسی با دین؛ اگر مراد از دموکراسی آن باشد که هر قانونی را مردم وضع کردند، معتبر و لازم‌الاجراست و باید محترم شناخته شود، چنین مفهومی قطعا با دین سازگار نیست. زیرا از نظر دین حق حاکمیت و تشریع مختص به خداست؛ «إِنِ الْحُکْمُ اِلاّ لِلّهِ». فقط خداست که همه مصالح و مفاسد انسان و جامعه را می‌شناسد و حق قانونگذاری و تصمیم‌گیری برای انسان را دارد و انسان‌ها باید در مقابل امر و نهی الهی و قوانین دینی، فقط پیرو و فرمانبردار بی‌چون و چرا باشند. زیرا عبودیت خداوند، عالی‌ترین درجه کمال است و اطاعت از فرامین الهی سعادت آدمی را تأمین می‌نماید؛ بنابراین دموکراسی و مردم‌سالاری اگر به معنای ارزش رأی مردم در مقابل حکم خداوند باشد، هیچ اعتباری ندارد، زیرا آنچه باید در مقابل آن خاضع و مطیع باشیم، فرمان خداست نه رأی مردم.
نقد: اینکه جمهوریت لزوما با دین سازگاری ندارد غلط است، بهتر است بگوییم؛ لزوما تطبیق ندارند. ولی دین فقط هنگامی در حکومت بازتاب پیدا می‌کند که جامعه دینی باشد و اگر نباشد با زور نمی‌توان آن را دینی کرد. آقای مصباح هم در پایان عمر خود به درستی گفتند که پس از ۸۰ سال به این نتیجه رسیده‌ام که عالم برای این خلق نشده که همه به زور اصلاح شوند. خب این درست است اگر خدا چنین چیزی را می‌خواست از ابتدا انسان‌ها را هدایت شده می‌آفرید. کسی هم قرار نیست در برابر رای مردم خاضع باشد. تن دادن به رای مردم در واقع کوششی است برای زندگی جمعی که تا حد امکان از تزاحم و جنگ بی‌پایان داخلی پرهیز کنیم. حکومت محصول چنین توافق و تفاهمی است. اغلب مردم هم برخی از مقررات را قبول ندارند ولی می‌دانند که نفی آنها هم زندگی را غیر ممکن می‌کند پس تفاهم می‌کنیم.
به‌علاوه خداوند عقل داده و بشر خیلی پیش از امروز در مسیر تمشیت امور خود حرکت کرده و گرچه تاکنون هم کم و کسری آن در برخی امور مشهود بوده ولی در بسیاری از زمینه‌ها نیز مسیر خود را رفته است و به همین دلیل هم کشور‌هایی که به عقل و خرد نقاد خود بسنده کردند خیلی موفق‌تر از مردم منطقه ما هستند. ضمنا آیه «إِنِ الْحُکْمُ اِلاّ لِلّهِ»؛ که مورد استناد هست شعار خوارج هم بود. به عبارت دیگر آنان هم گمان می‌کردند با همین آیه باید علیه امام علی (ع) قیام کنند.
اطلاعات مفیدی داشت. تشکر از نویسنده.