اختلاف‌های اخیر آمریکا و اوکراین بالا گرفته است و مقامات واشنگتن در تلاش هستند با هر اهرمی که می‌توانند فشار را تشدید کنند تا در نهایت زلنسکی مجبور به امضای توافق با واشنگتن شود، ماسک هم در منازعۀ اخیر بدل به یکی از قطعات پازل ترامپ شده و اوکراین را تهدید به قطع خدمات اینترنت ماهواره‌ای می‌کند، تهدیدی که بیش از گذشته ضرورت اتکاء به توان داخلی برای توسعۀ ارتباطات را نشان می‌دهد.
به گزارش خبرگزاری آنا؛ قطع خدمات استارلینک باعث فروپاشی تمام خطوط مقدم اوکراین خواهد شد، استارلینک ستون اصلی ارتش این کشور محسوب میشود. این خلاصه‌ای از تهدید ایلان ماسک نسبت به اوکراین بود که در صفحۀ اجتماعی خود منتشر کرد و واکنش‌های مختلفی را بر انگیخت.
سیکورسکی، وزیر خارجۀ لهستان یکی از کسانی بود که نسبت به تهدید ضمنی ماسک واکنش داد، وی مدعی شد که کشورش سالانه پنجاه میلیون دلار بابت خدمات استارلینک در جغرافیای سیاسی اوکراین پول پرداخت می‌کند!
مدیرعامل میکروبلاگ اجتماعی ایکس در پاسخ به وزیر خارجۀ لهستان ضمن تأیید ضمنی دریافت پول برای ارائه خدمات به اوکراین با لحنی تحقیرآمیز نوشت؛
«ساکت باش مردم کوچک. شما بخش کوچکی از هزینه را پرداخت می‌کنیدو هیچ جایگزینی برای استارلینک وجود ندارد.»
مجادلۀ ایلان ماسک و وزیرخارجۀ لهستان فارغ از اینکه نمایش دوباره‌ای از خوی سلطه جویانۀ دولت آمریکا را نشان داد، تلنگری به کشورهای مختلف بود تا برای استفاده از ابزارهای نوین و فناوری روز خود را وابسته به شرکت‌های خارجی و اپراتورهای به ظاهر بین‌المللی نکند.
شبکۀ ملی اطلاعات یا شبکۀ اطلاعات در جهان شامل شش لایه است و هر مقدار کشورها توانمندتر در تأمین نیازهای خود در هر شش لایه باشند، قدرت سایبری بیشتری خواهند داشت. تبادل و دسترسی به اطلاعات از طریق شبکه نیازمند نقش‌آفرینی شش لایۀ زیرساخت، خدمات دسترسی (اپراتوری)، دستگاه‌های رقومی مانند تلفن همراه یا رایانه و امثال آن، سرویس (شبکه‌های اجتماعی، تاکسی‌های اینترنتی، فروشگاه‌های برخط و…)، محتوا و کاربر است و هرکدام این بخش‌ها که کارکرد خود را به درستی انجام ندهند، تمام فرآیند دچار اختلال میشود.
ایلان ماسک در حال حاضر اوکراین را تهدید به ایجاد اختلال در لایۀ زیرساخت می‌کند، تهدیدی که اگر عملی شود، ارتباط در اوکراین بسیار دشوار و کند، شاید هم نزدیک به صفر میشود.
جنگ سه ساله میان اوکراین و روسیه، بسیاری از زیرساخت‌های زمینی ارتباطی اوکراین را نابود کرده است. سایت‌های تلفن همراه (BTS) و امثال آن تا حد زیادی در خلال جنگ نابود شده‌اند و اکنون اوکراین وابستگی زیادی به کمک آمریکا و شرکت ماسک برای رفع نیاز ارتباطی عادی و نظامی خود دارد که حالا به نظر می‌رسد به یکی از اهرم‌های فشار دولت آمریکا برای تصاحب منابع معدنی ارزشمند اوکراین تبدیل شده است.
این اتفاق عبرتی برای سایر کشورها در دل خود دارد که توجه دولت‌ها به آن ضروری است. زیرساخت ارتباطی در کشورها باید با رعایت پدافند غیرعامل توسعه پیدا کند و حتی برخورداری از چند شبکۀ ارتباطی نه تنها مضر نیست، بلکه در شرایط سخت برای کشورها مفید خواهد بود.
موضوعی که به نظر می‌رسد دولت سیزدهم خواسته یا ناخواسته با اجرای طرح ملی فیبرنوری منازل و کسب و کارها با کمک ده بازیگر خصوصی صنعت ارتباطات کشور به تحقق آن کمک کرده است، هرچند ناتمام ماندن این دوره باعث شد که پوشش بیست میلیونی در پایان دولت اجرایی نشد اما اجرای یک شبکۀ فیبرنوری توسط دارندگان پروانۀ یکپارچۀ خدمات ارتباطی (UNSP) با تسهیلگری قوۀ مجریه و همزمان آزاد بودن توسعۀ شبکه توسط سایر شرکت‌ها با سرمایه خود و بدون کمک‌های دولتی، امری هوشمندانه به نظر می‌رسد.
مسئلۀ بعدی ماهیت فیبرنوری است که بخش اعظم آن به صورت زیرزمینی اجرا میشود و تخریب آن به سادگی سایت‌ها و تجهیزات شبکۀ روی زمین نیست. توسعۀ این شبکه با توان و مشارکت بخش خصوصی هم دیگر نکتۀ مثبت آن است، ایران در حال حاضر برای توسعۀ شبکۀ خود به توان متخصصان داخلی اتکاء دارد که این قدرت ارتباطی کشور را بالا می‌برد.
اینترنت ماهواره‌ای هم که ایلان ماسک تهدید به قطع آن برای اوکراینی‌ها می‌کند، نوعی از ارتباطات نسل جدید است که می‌توان برای پایداری ارتباطات در مناطق صعبالعبور از آن استفاده کرد اما تلاش ماسک برای استفاده از یک فناوری به عنوان اهرم فشار نشان می‌دهد که عباراتی مانند «گردش آزاد اطلاعات»، «اقدامات بشر دوستانه» و… لطایف عالم سیاست هستند و فقط منافع کشورهای قدرتمند در عرصۀ سیاسی، نظامی و فناوری است که حکم می‌کند، کمک‌های آن‌ها در اختیار کدام کشورها قرار گیرد.
روزی بایدن مستأجر کاخ سفید است و برای تضعیف روسیه، حاضر میشود که مالیات مردم آمریکا را به اوکراین هبه کند اما روزی دیگر ترامپ سکان دولت آمریکا را به دست می‌گیرد که تضعیف روسیه به عنوان رقیب را رد نمی‌کند اما معتقد است که کمک باید در ازای استثمار و استعمار باشد، دولتی که مؤلفه‌های قدرتش درونی نباشد، مانند اوکراین به مرز استیصال می‌رسد.
زیرساخت‌های فناوری هم از این امر مستثنی نیست، استفاده از اینترنت ماهواره‌ای برای پاسخگویی به نیازهای ارتباطی در مناطق صعبالعبور و امثال آن، اتفاق مثبتی است، کما اینکه در دولت سیزدهم با یک شرکت خارجی قرارداد دریافت خدمات اینترنت ماهواره‌ای منعقد شد.
نکتۀ مهم این است که در کنار استفاده از خدمات بین‌المللی با تحفظ قواعد و قوانین سرزمینی و داشتن تنظیم‌گری قدرتمند برای تعامل با شرکت‌های خارجی، ضرورت دارد که کشور توان بومی خود را هم طی سالیان و ضمن برنامه‌های بلند و میان مدت طوری توسعه دهد که دستکم در زمینه‌های حیاتی امکان رفع نیاز خود را داشته باشد، برای نمونه منظومه‌های ماهواره‌ای را توسعه دهد که اینترنت ماهواره‌ای بومی در اختیار ایرانی‌ها قرار دهد تا سیاسی کاری‌های شرکت‌های فناوری خارجی روزی دامن ایران یا هرکشور مستقل دیگری نشود.
