زندگی با یک کلیه ممکن است چالش‌برانگیز به نظر برسد، اما بسیاری از افراد با این شرایط زندگی کاملاً سالم و طبیعی دارند. برخی به‌صورت مادرزادی تنها یک کلیه دارند، برخی دیگر به دلیل بیماری یا جراحی یکی از کلیه‌های خود را از دست داده‌اند، و گروهی نیز کلیه خود را برای کمک به دیگران اهدا کرده‌اند. با رعایت مراقبت‌های لازم، افراد دارای یک کلیه می‌توانند بدون مشکل به زندگی خود ادامه دهند و از سلامت خوب برخوردار باشند.
عملکرد کلیه و تطبیق بدن
کلیه‌ها نقش حیاتی در بدن ایفا می‌کنند. آنها به دفع مواد زائد، تنظیم فشار خون و حفظ تعادل مایعات بدن کمک می‌کنند. هنگامی که فرد تنها یک کلیه دارد، این کلیه وظیفه دو کلیه را بر عهده می‌گیرد و معمولاً بدن با این تغییر سازگار می‌شود. تحقیقات نشان داده‌اند که افراد دارای یک کلیه می‌توانند زندگی طبیعی و سالمی داشته باشند، مشروط بر اینکه مراقبت‌های لازم را رعایت کنند.
مراقبت‌های لازم برای حفظ سلامت کلیه
زندگی با یک کلیه نیازمند رعایت نکات خاصی است تا از مشکلات احتمالی جلوگیری شود. برخی از توصیه‌های مهم عبارت‌اند از:
۱. رژیم غذایی سالم: مصرف غذاهای کم‌نمک و کم‌چربی، پرهیز از پروتئین بیش از حد و افزایش مصرف میوه‌ها و سبزیجات.
۲. کنترل فشار خون و قند خون: فشار خون بالا و دیابت از عوامل اصلی آسیب به کلیه هستند. کنترل این موارد می‌تواند سلامت کلیه را حفظ کند.
۳. مصرف کافی آب: نوشیدن آب کافی به عملکرد بهتر کلیه کمک کرده و از ایجاد سنگ‌های کلیوی جلوگیری می‌کند.
۴. اجتناب از مصرف داروهای مضر: برخی داروها، مانند داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs)، می‌توانند برای کلیه مضر باشند.
۵. ورزش منظم: انجام فعالیت‌های بدنی سبک، مانند پیاده‌روی و یوگا، به حفظ سلامت کلیه و بدن کمک می‌کند.
۶. معاینات پزشکی دوره‌ای: بررسی منظم عملکرد کلیه از طریق آزمایش‌های خون و ادرار برای اطمینان از سلامت آن ضروری است.
چرا برخی از افراد فقط یک کلیه دارند؟
دلایل مختلفی برای داشتن یک کلیه وجود دارد. برخی از افراد ممکن است فقط با یک کلیه متولد شوند. این شرایط آژنزی کلیه نامیده می شود. اکثر افرادی که بدون یک کلیه (یا تنها با یک کلیه سالم) متولد می شوند، می توانند زندگی طبیعی داشته باشند. شرایط دیگر، دیسپلازی کلیه می باشد که باعث می شود فرد با دو کلیه متولد شود اما فقط یکی از آنها عمل کند.
همچنین ممکن است به منظور درمان یک آسیب یا بیماری خاصی مانند سرطان، یکی از کلیه های فرد در طول جراحی برداشته شود. گاهی اوقات نیز بعضی از افراد، یکی از کلیه های خود را به فرد دیگری که نیاز به کلیه دارد اهدا می کنند.( عمل پیوند کلیه)
اگر فردی فقط با یک کلیه سالم متولد شود، چه اتفاقی می افتد؟
به طور کلی اکثر افرادی که فقط یک کلیه سالم دارند، مشکلات بسیار کمی را تجربه می کنند. گرچه، در برخی از افراد مشکلات بلند مدتی نیز مشاهده می شود. برخی از افرادی که با یک کلیه متولد می شوند یا یک کلیه آنها در دوران کودکی برداشته می شود، سالها طول می کشد که یک نقص جزئی در عملکرد کلیه خود مشاهده کنند. این امر معمولاً اتفاق می افتد. همچنین این افراد ممکن است در آینده مشکل فشار خون بالا را تجربه کنند. گرچه، نقص عملکرد کلیه معمولاً بسیار خفیف است و بیمار طول عمر طبیعی دارد.
آیا یک کلیه اهدایی می تواند به اندازه دو کلیه کار کند؟
بله. آزمایشات نشان داده است که عملکرد و اندازه ی یک کلیه اهدایی می تواند افزایش پیدا کند و یک کلیه سالم، به اندازه دو کلیه عمل کند.
فردی که یک کلیه دارد، چند وقت یک بار باید به پزشک مراجعه کند؟
برای زندگی با یک کلیه، شما باید حداقل سالی یک بار، عملکرد کلیه خود را بررسی کنید. پزشک با یک آزمایش ادرار و یک آزمایش خون ساده، عملکرد کلیه شما را بررسی می کند. همچنین شما باید فشار خون خود را سالانه بررسی کنید.
آیا فرد دارای یک کلیه می تواند در فعالیت های ورزشی شرکت کند؟
فعالیت های فیزیکی برای این افراد، سالم و بی خطر هستند. گرچه، افرادی که فقط یک کلیه دارند باید مراقب کلیه خود باشند و در برابر آسیب از آن محافظت کنند. این توصیه ها برای افراد دارای یک کلیه از جمله افرادی که با یک کلیه متولد شده اند یا افرادی که کلیه اهدایی دریافت کرده اند نیز صدق می کند. برخی از پزشکان فکر می کنند بهتر است این افراد از انجام ورزش های تماسی مانند فوتبال، بوکس، هاکی، ورزش های رزمی یا کُشتی خودداری کنند.
پوشیدن لباس های محافظ مانند جلیقه های زیر لباس می تواند به حفاظت از کلیه ها در برابر آسیب های ورزشی کمک کند. با اینکه این کار می تواند به کاهش خطر کمک کند، اما احتمال آن را به طور کامل از بین نمی برد. اگر شما یا فرزندتان قصد دارید به ورزش های تماسی بپردازید، با پزشک خود مشورت کنید. شما همیشه باید در مورد احتمالات خطر هر فعالیتی فکر کنید و بررسی کنید که آیا مزایای آن به خطرات آن می ارزد.
آیا زندگی با یک کلیه خطراتی دارد؟
اگرچه بیشتر افراد با یک کلیه زندگی کاملاً طبیعی دارند، اما برخی خطرات وجود دارند، از جمله:
– افزایش فشار خون: به دلیل کاهش توانایی کلیه در تنظیم مایعات بدن، احتمال افزایش فشار خون بیشتر است.
– کاهش عملکرد کلیه در بلندمدت: در موارد نادر، ممکن است کلیه باقی‌مانده با گذر زمان دچار کاهش عملکرد شود.
– آسیب‌پذیری بیشتر در برابر ضربه: افراد دارای یک کلیه باید از آسیب‌های فیزیکی به ناحیه شکم و پهلو خودداری کنند.
نتیجه‌گیری
زندگی با یک کلیه نه تنها امکان‌پذیر، بلکه با رعایت نکات مراقبتی می‌تواند کاملاً طبیعی و سالم باشد. افرادی که یک کلیه دارند، می‌توانند فعالیت‌های روزمره خود را انجام دهند، ورزش کنند، و زندگی باکیفیتی داشته باشند. مهم‌ترین نکته، توجه به سلامت کلیه، رعایت رژیم غذایی مناسب و مراجعه منظم به پزشک است.
