احساس هوشیاری با استشمام بوی قهوه در ابتدای روز، تنها یک توهم یا عادت ذهنی نیست. تحقیقی جدید در دانشکده استیونز آمریکا نشان می‌دهد که رایحه قهوه، حتی بدون وجود کافئین، می‌تواند از طریق یک اثر دارونمای (Placebo Effect) قوی، عملکرد مغز را در حل مسائل تحلیلی به شکل چشمگیری بهبود بخشد.
آزمایشی برای سنجش قدرت یک رایحه
در این پژوهش که نتایج آن در ژورنال Environmental Psychology منتشر شده، ۱۱۴ دانشجو به دو گروه تقسیم شدند. گروه اول در اتاقی که با عطر قهوه (فاقد هرگونه محرک) معطر شده بود، به سوالات دشوار ریاضی آزمون GMAT پاسخ دادند، در حالی که گروه دوم در فضایی بدون بو آزمون دادند. نتایج شگفت‌انگیز بود: گروهی که در معرض بوی قهوه قرار داشتند، نمرات «به‌طور قابل توجهی بالاتری» کسب کردند.
اثر دارونما؛ کلید بهبود عملکرد مغز
شاید تصور کنید این بهبود عملکرد ناشی از یک تأثیر شیمیایی مستقیم بر مغز است، اما محققان این فرضیه را رد می‌کنند. راز این پدیده در قدرت انتظار و تلقین نهفته است. نظرسنجی‌ها نشان داد دانشجویانی که رایحه قهوه را استشمام می‌کردند، انتظار داشتند که عملکرد بهتری از خود نشان دهند. این ارتباط ذهنی میان بوی قهوه و افزایش هوشیاری، به صورت ناخودآگاه باعث تقویت توانایی‌های شناختی آنها شده بود.
کاربرد‌های عملی در محیط کار و زندگی
این مطالعه، هرچند کوچک، پیامد‌های جالبی برای بهبود فضا‌های کاری و آموزشی دارد. مدیران، معماران و طراحان داخلی می‌توانند با استفاده هوشمندانه از رایحه‌هایی مانند قهوه، به شکل‌دهی تجربه افراد و افزایش تمرکز و بهره‌وری کمک کنند. این پژوهش بار دیگر ثابت می‌کند که چگونه حواس ما، به‌ویژه حس بویایی، می‌توانند ابزاری قدرتمند برای تأثیرگذاری بر ذهن و رفتار باشند.
