مینو محرز، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و متخصص بیماری های عفونی در گفتوگو با ایلنا در خصوص شیوع بیماری تب دنگی در کشور گفت: بیماری تب دنگی پیش از این در ایران وجود نداشت و اگر کسی به آن مبتلا می‌شد، باید به کشورهایی مانند مالزی می‌رفت تا این بیماری را بگیرد و سپس به ایران برگردد. اما از چند سال گذشته، این بیماری به ایران وارد شد و اکنون کمی گسترش پیدا کرده است.
وی افزود: در حال حاضر، چند مورد در جنوب ایران مشاهده شده و در آنجا فعالیت بیشتری دارد. در جاهای دیگر کشور هنوز برخی افراد به این بیماری مبتلا نشده‌اند.
محرز خاطرنشان کرد: البته باید بگویم که در مرتبه اول ابتلا، بیشترین علائم، مشابه سرماخوردگی است و معمولاً تا زمانی که فرد آزمایش ندهد، متوجه نخواهد شد که به تب دنگی مبتلا شده است.
وی افزود: همچنین نکته‌ای که مردم باید رعایت کنند، این است که متأسفانه کمبود آب در حال حاضر مشکل‌ساز شده است. در همین راستا، دفع زباله باید به صورت بهداشتی انجام شود و به خصوص شهرداری‌ها باید به طور مرتب زباله‌ها را به صورت بهداشتی مدیریت کنند.
این استاد دانشگاه در ادامه گفت: این پشه به زندگی نزدیک به انسان تمایل بسیاری دارد. بنابراین در خانه‌ها، به ویژه در بالکن آپارتمان‌ها یا حیاط‌ها، اگر تنها کمی آب در ته گلدانی یا ظرفی جمع شود، حتی به اندازه یک قاشق چای‌خوری، می‌تواند تخم‌گذاری کرده و به راحتی در آنجا زندگی و تولید مثل کند.
پشه آئدس نسبت به سموم مقاوم هستند
وی ادامه داد: همچنین در مورد سمپاشی برای این پشه، باید گفت اینکه این پشه‌ها نسبت به سموم مقاوم هستند یا خیر، خود یک مسئله مهم است.
محرز خاطرنشان کرد: خوشبختانه از سال‌ها پیش یک تیم بسیار قوی در وزارت بهداشت مستقر بوده است که از حدود ۱۰ سال پیش برنامه‌ای برای مبارزه با این بیماری آغاز کرده است، در حالی که در آن زمان خبری از این مشکل نبود.
وی افزود: اما اکنون این پشه به کشور وارد شده و تقریباً در مناطق مختلف ایران جایگزین شده است. همچنین، مواردی از این بیماری چند ماه پیش در شیراز مشاهده شد که همه این موارد از مسافران بازگشته از امارات بودند. در نتیجه، وجود چنین مواردی نگران‌کننده است و باید مراقب باشیم.
به گفته وی این پشه برعکس بسیاری از حشرات دیگر، از آفتاب و گرما خوشش نمی‌آید. در حال حاضر، در این گرما، فعالیت زیادی ندارد، اما به محض اینکه هوا کمی خنک شود، فعالیت بیشتری خواهد داشت. ابتلای اول به این بیماری، به اصطلاح، ممکن است مانند یک سرماخوردگی باشد و بدون هیچ علامت خاصی بگذرد و حتی اگر آزمایش انجام نشود، تشخیص داده نشود.
این متخصص بیماری های عفونی در ادامه گفت: اما به دلیل اینکه این ابتلا مصونیت ایجاد نمی‌کند، در صورت ابتلای دوم، ممکن است بیماری خطرناک خونریزی‌دهنده ایجاد شود که گاهی منجر به مرگ می‌شود.
محرز تصریح کرد: همچنین واکسن‌هایی برای این بیماری در کشورهای دیگر وجود دارد، اما افرادی که این واکسن را دریافت می‌کنند، احتمالاً چندان تأثیر مثبتی نخواهد داشت. اثرگذاری واکسن فقط در مورد افرادی است که یک دوره این بیماری را پشت سر گذاشته‌اند و سپس واکسن را دریافت کنند، تا از ابتلای شدید و عوارض ناشی از آن جلوگیری شود. بنابراین، مبارزه با این پشه در اولویت قرار دارد.
وی درباره راهکارها برای مقابله با این بیماری گفت: باید توجه داشت که زباله‌ها به‌طور بهداشتی دفن شوند و شهرداری‌ها در جمع‌آوری و دفع زباله‌ها دقت بیشتری داشته باشند. همچنین، سمپاشی برای کنترل پشه‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.
محرز افزود: در ایالات متحده، روش‌هایی برای مبارزه با پشه‌ها وجود دارد که ما نیز در ایران مطالعاتی در این زمینه انجام داده‌ایم. آنها به دلیل بروز مقاومت در پشه‌ها نسبت به سم‌پاشی‌های فعلی، دیگر از سمپاشی به طور سنتی استفاده نمی‌کنند و رویکردی مبتنی بر عقیم‌سازی پشه‌ها را در پیش گرفته‌اند.
این استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران اظهار داشت: در ایران نیز بر روی این روش‌ها مطالعه شده و موفقیت‌هایی به دست آمده تا بتوانیم از این روش‌ها استفاده کنیم تا دیگر نیازی به سمپاشی نباشد. به هر حال، این پشه وارد کشور شده و در حال حاضر مقداری گسترش یافته، ولی نرخ ابتلای انسانی هنوز زیاد نیست.
وی افزود: با این حال، مواردی در جنوب کشور مشاهده شده و امیدواریم که بتوانند پیشگیری‌های لازم را انجام دهند. خوشبختانه تیمی که وزارت بهداشت برای مبارزه با این بیماری تشکیل داده، تیمی بسیار کارآمد و باتجربه است که سال‌هاست در زمینه بیماری‌های مشابه فعالیت می‌کند.
واکسن تب دنگی در کشور موجود نیست
وی در خصوص واکسن بیماری تب دنگی گفت: در حال حاضر واکسن تب دنگی در کشور ما موجود نیست. واکسن‌های موجود در سایر کشورها معمولاً برای مناطقی که شیوع بیماری بیشتر است، مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای افرادی که هرگز به این بیماری مبتلا نشده‌اند، اثری ندارد. این واکسن تنها برای افرادی مؤثر است که قبلاً بیماری را تجربه کرده‌اند تا از ابتلا به نوع شدید و مرگبار بیماری جلوگیری کنند.
محرز خاطر نشان کرد: در حال حاضر در کشور ما تولید یا واردات این واکسن در دستور کار نیست، اما اگر نیاز باشد، می‌توان آن را تولید کرد. خوشبختانه صنعت واکسن‌سازی در ایران در حال پیشرفت است و اگر فرصتی برای تولید واکسن فراهم شود، می‌توانیم واکسن مناسبی برای افرادی که قبلاً ابتلا پیدا کرده‌اند، تولید کنیم تا از ابتلا دوباره به نوع شدید جلوگیری کنند. در واقع، ایران می‌تواند به یکی از تولیدکنندگان مطرح واکسن در منطقه تبدیل شود.
وی تاکید کرد: لازم است که مردم در دفع زباله‌ها دقت بیشتری داشته باشند و زباله‌ها را به‌صورت بهداشتی مدیریت کنند. کمبود آب در کشور ممکن است در مبارزه با این پشه و بیماری‌های مرتبط با آن مشکل‌ساز شود، اما رعایت بهداشت در دفع زباله‌ها و جلوگیری از تجمع آب در ظروفی مانند بشقاب‌ها و گلدان‌ها که می‌تواند در دسترس پشه‌ها قرار بگیرد، بسیار اهمیت دارد تا از تولید مثل و اسکان این پشه‌ها جلوگیری شود.
محرز در پایان گفت: همچنین، برخی افرادی که در طبقات بالاتر از جمله پانزدهم یا شانزدهم زندگی می‌کنند، ممکن است به نظرشان برسد که این پشه‌ها به آنها سر نخواهند زد، اما باید توجه داشته باشند که حتی در این طبقات نیز ممکن است پشه‌ها راهی برای ورود پیدا کنند. بنابراین، همه باید احتیاط کنند و از تجمع آب جلوگیری کنند تا بتوانند از ابتلای به بیماری و گسترش آن پیشگیری نمایند.
