دکتر مجتبی کرباسی، پزشک متخصص طب سنتی می‌گوید: حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد کلسترول خون توسط خود بدن و در کبد ساخته می‌شود و فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد آن از غذا دریافت می‌شود و این یک مساله ثابت شده در علم پزشکی رایج است و مصرف غذا‌های حاوی کلسترول مثل تخم‌مرغ یا کره طبیعی در اغلب افراد تأثیر چندانی روی سطح کلسترول خون ندارد بلکه برعکس کاهش مصرف این مواد باعث تولید بیشتر کلسترول در بدن می‌شود.
دلیل بالا رفتن کلسترول خون چیست؟
برخلاف باور عامه مردم، کلسترول ذاتا چربی بدی نیست و بدن به جهت نیاز طبیعی به تولید برخی هورمون‌ها، ساخت و ترمیم غشا‌های سلولی، تولید ویتامین D و همچنین برای تولید اسید‌های صفراوی، کلسترول را می‌سازد. اما شرایطی وجود دارد که بدن، کلسترول بیشتر از نیاز طبیعی می‌سازد.
مصرف زیاد کربوهیدرات و قند، باعث تحریک انسولین و فعال شدن مسیر تولید کلسترول در کبد می‌شود. کمبود چربی سالم در رژیم غذایی، عامل دیگری است که بدن برای جبران، سنتز کلسترول را بالا می‌برد. همچنین در نتیجه استرس، برای ساخت کورتیزول، نیاز به تولید کلسترول است. در اثر التهاب مزمن و آسیب‌های بافتی نیز بدن برای ترمیم غشا‌ها و بافت‌ها، کلسترول بیشتری می‌سازد.
بیماری‌های بالابرنده کلسترول خون
در اثر کم‌کاری تیروئید، متابولیسم پایین امده و دفع کلسترول از خون کاهش می‌یابد. در نتیجه بیماری‌های کبد و صفرا، کلسترول خون بالا می‌ماند. بعضی بیماری‌های ژنتیکی هم هستند که تولید کلسترول را بالا می‌برند.
نکته مهم اینکه اگر کسی دچار اضافه وزن باشد و فشار و قند خون بالا و سایر عوارض سندروم متابولیک را داشته باشد، کلسترول خونش هم بالاست و باید بداند درمان کلسترول بالا، فقط خوردن قرص آتورواستاتین یا رزواستاتین نیست. بلکه باید تغذیه و سبک زندگی تغییر کند و وزن به حد متعادل برسد. کاهش عدد کلسترول خون با قرص چربی، مشکل ریشه‌ای را حل نمی‌کند و درمان به حساب نمی‌آید.
از کلسترول بالا باید بترسیم یا نه؟
کلسترول در آزمایش خون در سه بخش گزارش می‌شود. کلسترول کل، کلسترول HDL و کلسترول LDL. کلسترول کل هیچ ارزش تفسیری ندارد یعنی معلوم نیست که بالا بودنش دلیلی بر بیماری متابولیک و قلبی باشد. هر چند خیلی پزشکان و بیماران با همین مورد قضاوت می‌شوند.
“کلسترول HDL” نماینده کلسترولی است که از بافت‌ها به کبد می‌رود و بالا بودن آن نشانه خوب دور شدن از بیماری قلبی و عروقی است. به همین دلیل معروف به “کلسترول خوب” شده است. اما “کلسترول LDL” نشان دهنده کلسترولی است که از کبد، سرریز شده و به طرف بافت‌ها می‌رود و بالا بودن آن نشانه خطر بیماری قلبی عروقی ناشی از اختلال متابولیک است و به همین دلیل معروف به “کلسترول بد” شده است. بالا بودن LDL همیشه معادل خطر بالا نیست و باید میزان تری‌گلیسیرید و HDL را هم در نظر گرفت که این کار باید توسط پزشک ماهر تفسیر شود.
عوامل افزایش چربی تری‌گلیسرید (TG)
تری‌گلیسیرید، اصلی‌ترین شکل چربی در خون است و حاصل مواد قندی و نشاسته‌ای است که همراه غذا وارد بدن می‌شود. تا دهه ۹۰ میلادی فکر می‌کردند چربی خطرناک، کلسترول است و تری‌گلیسیرید خیلی مهم نیست. اما امروزه می‌دانیم تری‌گلیسیرید بالا یک نشانه خطر جدی دیابت و بیماری قلبی است. شاخص TG/HDL (چربی تری‌گلیسیرید، تقسیم بر کلسترول HDL) امروزه یک شاخص پیش بینی عوارض قلبی عروقی شده است.
افزایش تری گلیسرید نشانه مقاومت به انسولین و اختلالات جدی متابولیک است. اما چه می‌شود که سطح چربی تری‌گلیسیرید (TG) در خون بالا می‌رود؟ ۸۰ تا ۹۰ درصد تری‌گلیسیرید بالا در خون مربوط به سبک تغذیه نادرست است. مصرف زیاد قند و نشاسته در غذا‌های روزانه مانند: آب میوه، نوشابه، قند و شکر، قند میوه‌ها، شیرینی‌ها و تنقلات با شکر افزوده، آرد و نان و برنج سفید، سیب زمینی و همچنین استرس، بی خوابی، تجمع مواد زائد و سموم در بدن، چاقی، افزایش بافت چربی در بدن، مصرف الکل و برخی دارو‌ها و اختلالات ارثی از جمله عوامل بالابرنده تری‌گلیسیرید خون محسوب می‌شوند.
